Efekt tunelu to nie tylko autostrady

Powiązania pomiędzy sferą transportu a zagospodarowaniem przestrzennym są w zasadzie oczywiste, choć bardzo różnorodne. Lektura założeń kolejowego rozkładu jazdy w Czechach na przyszły rok prowadzi pod tym względem do bardzo ciekawych wniosków. Pomiędzy Pragą a Ostrawą swoje przewozy ma zacząć prowadzić kolejny prywatny przewoźnik. W godzinach porannych do Pragi pociągi będą odjeżdżać dosłownie co kilka-kilkanaście minut. Oczywiście piewcy wolnej konkurencji cieszyć się będą możliwością swobodnego wyboru środka transportu, zwolennicy konserwatyzmu kolejowego utyskiwać będą na brak „jednej kolei, matki wszystkich kolejarzy”, utyskiwacze na dolę zdezorientowanych brać będą w obronę nieszczęśników, którzy wsiądą do pociągu jednego z przewoźników z biletem konkurencji, etatyści wreszcie postulować będą wyłonienie jednego przewoźnika przez władzę publiczną w drodze postępowania – które w tym przypadku powinno przyjąć formę odpłatnej koncesji. To, co w tym wszystkim bez wątpienia najlepsze, to fakt, że dzieje się to poza granicami naszego kraju. Pozwala to na – niezależnie od głoszonych poglądów – na dość chłodną analizę wszystkich aspektów całej sprawy. Zostawiając emocje na przejściu granicznym jest to jednocześnie na tyle blisko, że różne informacje dotyczące nawet obecnego stanu docierają do Polski z różnych stron i z różną intensywnością. Trasa kolejowa z Pragi do Ostrawy jest jedną z bardziej obłożonych w Czechach i póki co jedyną, na której w przewozach dalekobieżnych występuje bezpośrednia konkurencja o pasażera. Owszem, lokalnie prywatni przewoźnicy obsługują wybrane relacje, w tym nawet wybiegające poza granice kraju, ale nie odbywa się to w skali, z jaką mamy do czynienia między Pragą i Ostrawą. Trzeba sobie jednak zdawać sprawę, jak daleko idące reperkusje niesie za sobą przedmiotowa sytuacja. Po pierwsze rzuca się w oczy fakt, że trzeci przewoźnik „atakuje” tę samą trasę, na której jest obecny drugi przewoźnik (traktując Koleje Czeskie jako pierwszego). Zatem nie mamy do czynienia z rozprzestrzenianiem się oferty „niezależnej”, lecz jej koncentracją na jednym ciągu. Po drugie – występuje efekt sieciowy, polegający w tym wypadku na uruchamianiu przez wszystkie podmioty pociągów kursujących przez cały dzień, nie ograniczając się wyłącznie do godzin największego zapotrzebowania. Po trzecie wreszcie we wszystkich rozpatrywanych przypadkach mamy do czynienie z ofertą o wyraźnie lepszej jakości, o ile za punkt odniesienia także dla prywatnych przewoźników uznać można połączenia Kolei Czeskich na innych trasach. Jak już wspomniałem pozostawiając niejako na boku reperkusje rynkowe i systemowe opisywanego stanu rzeczy można zadać pytanie, w jaki sposób sytuacja ta wpływa i wpływać będzie na kwestie związane z zagospodarowaniem przestrzennym, szczególnie w makroskali. W tym miejscu chciałbym postawić hipotezę, że możemy mieć do czynienia ze swoistym „efektem tunelu” na kolei, występującym już w odniesieniu do kolei konwencjonalnej, bez przekraczania 160 km/h. Skąd pomysł na przyrównanie sytuacji z linii kolejowej Praga – Ostrawa do autostrady? – przesłanek jest kilka. Wkradająca się nieśmiało peryferyzacja ma tu różne oblicza. Na pewno ilość składów przejeżdżających bez zatrzymania wpływa na przejeżdżane miejscowości, takie jak choćby Czeska Trzebowa, odpowiednik polskich Koluszek. Ale efekt tunelu to nie tylko przejeżdżające bez zatrzymania pociągi – to także niedogodności wynikające z ograniczonej przepustowości infrastruktury. Dotykają one mieszkańców mniejszych miejscowości poprzez wydłużenie czasu przejazdu innych pociągów. Osobowe składy, kursujące w lokalnych relacjach i korzystające z tych samych linii, muszą nierzadko odczekiwać na węzłach i przepuszczać składy dalekobieżne. Ale pod tym względem obfitość dalekobieżnych połączeń z Pragi do Ostrawy oddziaływa także na resztę kraju – wykorzystanie najlepszych slotów przez pociągi na głównej linii sprawia, że nieco dłużej jadą składy z np. z regionu zlinskiego (ze Zlina czy Vsetina). Może to są drobnostki, ale powinny dawać do myślenia. A że dotyczą nas nie bezpośrednio – to i lepiej, sprzyja to ostudzeniu emocji… więcej

Gospodarcza Agencja Informacyjna

Efekt tunelu to nie tylko autostrady

Województwa

Popularne branże

Promowane firmy

Informacje

Aktualności